1. Mogiła Dominika Łaszczaka - weterana 1863 r.
Na cmentarzu parafialnym w Ciepielowe zachowała się, wykonana z płyt lastryko, mogiła weterana powstania styczniowego - Dominika Łaszczaka.
Dojście: od bramy cmentarza na wprost, i skręcamy w prawo, w trzecią alejkę prowadzącą w kierunku widocznego kościoła. Grób znajduje się po lewej stronie alei.
Na postawionej płycie czołowej, gdzie znajduje się krzyż z Chrystusem ukrzyżowanym oraz godło państwowe, umieszczono napis:
Ś. P. / DOMINIK / ŁASZCZAK / 1844 - 1933 / UCZESTNIK POWST. STYCZ. 1863 r. / W ODDZ. PŁK. D. CZACHOWSKIEGO
Dominik Łaszczak urodził się 12 sierpnia 1842 r. w Pcinie, paraf. Ciepielów, jako syn małżonków Łaszczaków: Piotra, włościanina lat 24 mającego, w Pcimie zamieszkałego i Antoniny z Zaborskich, lat 22 mającej (ASC Ciepielów, Księga Urodz. z 1842 r. akt nr. 82).
Do powstania narodowego przystąpił nie później, niż dnia 15 maja 1863 r, gdy płk. Dionizy Czachowski dotarł do Ciepielowa, i przeprowadził pobór do wojska narodowego. Po powstaniu, przez wiele lat pracował na folwarku przy dworze w Ciepielowie. Jak podawał Jerzy Jagliński, regionalista - aptekarz z Ciepielowa (Zarys historii Ciepielowa w NASZEJ GMINIE. Biuletyn Informacyjny nr 17 z sierpnia 2002 r.) - był przez miejscową ludność nazywany - "starym Dominem".
Już po uzyskaniu niepodległości przez Polskę, Dominik Łaszczak przeszedł proces weryfikacji - został wprowadzony do Imiennego Wykazu Weteranów Powstań Narodowych (Dz. Personalny Minist. Spraw Wojsk. nr 10 z 1921 r. poz. 1292) i otrzymał honorowy stopień wojskowy - podporucznik weteran 1863 r. Uzyskał też dożywotnią stałą pensję, przysługującą weteranom powstania.
W wieku 91 lat (na tablicy podano błędnie rok urodzenia 1844 zamiast 1842), zmarł w r. 1933 i został pochowany na cmentarzu w Ciepielowie. Rodzina z dumą podała, że był żołnierzem Czachowskiego.
Po walkach: 4.V. pod Jeziorkami i Bałtowem, 5.V. pod Rzeczniowem oraz 14.V. pod Rozniszewem, płk. Dionizy Czachowski, naczelnik wojenny woj. sandomierskiego, w godzinach porannych, w niedzielę dn. 15 maja 1863 r. wszedł do Ciepielowa. Jak podaje Antoni Drążkiewicz ("Wspomnienia czachowczyka z 1863 r.") - po uroczystym nabożeństwie w miejscowym kościele, przy bardzo licznym udziale ludności miejscowej i okolicznej, przekazano zebranym informację, że został powołany Rząd Narodowy (w miejsce dotychczasowego Komitetu Centralnego). Mieszkańcy oraz żołnierze Czachowskiego złożyli uroczystą przysięgę.
Podawał też Drążkiewicz - ... Po obiedzie przystąpilismy natychmiast do przeprowadzenia poboru z Ciepielowa do wojska, obecnie Narodowego. Z miasta tego 16 młodzieży, samych prawie Langiewiczowskich i nieco z innych oddziałów, do szeregów naszych wcielono. Po dokonaniu tego, o godzinie 3 popołudniu, w kierunku Zwolenia pomaszerowaliśmy - gdzie 16.V. dokonano poboru ... 35 młodzieży, prawie z tej samej, co w Ciepielowie kategorji ...
Znane były mieszkańcom Ciepielowa przemarsze wojsk powstańczych i rosyjskich oraz potyczki i starcia zbrojne, jakie odbywały się w okolicznych miejscowościach. Zwłaszcza głośna była potyczka i śmierć Dionizego Czachowskiego pod Jaworem Soleckim dnia 6 listopada 1863 r.
Ciepielów odwiedzili powstańcy z początkiem 1864 r. Jak przedstawił, na podstawie dokumentów archiwalnych J. Jagliński (NASZA GMINA. Biuletyn Informacyjny nr 18 i 20 z września 2002 r.) - Burmistrz Ciepielowa, Mikulicz, złożył raport do Rządu Guberjalnego Radomskiego, że dn. 8 stycznia 1864 r. w godzinach nocnych ... przybyło do Miasta Ciepielowa, kilkudziesięciu powstańców silnie uzbrojonych ... przyareszowawszy podpisanego Burmistrza, Sekretarza Magistratu i ławników honorowych, zabrawszy z kasy Rubli 49, Kop. 20, spalili wszystkie Akta Magistratu, księgi ludności, Dzienniki Praw i Guberialne, oraz wszelkie dokumenta, wszystkie kwitariusze do poboru podatków i rat dzierżawnych, Akta Urzędu Skarbowego - zabrawszy z sobą pieczęci urzędowych sztuk osiem, wyjechali w dalszy marsz. ...
Wspominał Drążkiewicz o udziale mieszkańców Ciepielowa w powstaniu styczniowym - w oddziale Langiewicza, później w wojsku Czachowskiego. Dotychczas ustalono tylko kilka nazwisk uczestników powstania z tej grupy:
- Dominik Łaszczak, którego biogram przedstawiono powyżej;
- Feliks Pytlakowski, syn Ignacego, lat 22, mieszczanin z Ciepielowa. Za udział w oddziale Łady, został wcielont do rot aresztanckich (Chłopi i sprawa chłopska w powstaniu styczniowym. s. 213);
- Sebastian Marszałek z wsi Bąkowa był w "szajce Łady", trafił do niewoli po potyczce pod Małacentowem 22.II.1864 r. (AP Kielce, zesp.21 sygn. 38, k. 132).
Wprowadzono w maju 2014 r.
góra strony
ostatnia aktualizacja:
22-07-2014 , 01:20
